Voordracht: “850 jaar historische banden tussen Vlaanderen en Portugal”

Voordracht: “850 jaar historische banden tussen Vlaanderen en Portugal”

door Bruno Joos de ter Beerst, ere-consul van Portugal te Gent

De spreker, eminent lid van ons bestuur, gaf reeds twee lezingen over zijn familie en heraldiek. Hij zal talrijke feiten belichten uit het verleden van onze gewesten. Als voorproefje maakt u kennis met enkele interessante relaties met Portugal.

1147-1148

Een vloot van zo’n 200 schepen van kruisvaarders (Tweede Kruistocht) vertrekt uit Dartmouth in Engeland. De groep kruisvaarders komt uit Vlaanderen, Friesland, Normandië, Engeland, Schotland en Duitsland. De vloot werd aangevoerd door Arnold III van Aerschot (de neef van Godfried I van Leuven), Christian van Ghistelles, Hendrik Glanville (konstabel van Suffolk), Simon van Dover, Andrew van London en Saher van Archelle.

De vloot van kruisvaarders arriveert in Porto en worden door bisschop Pedro Pitões overtuigd om door te varen naar Lissabon.

Het Beleg van Lissabon begint, nadat de legers van koning Alfons I van Portugal bijgestaan werden door de kruisvaarders.

De Moorse leiders van Lissabon geven zich over aan koning Alfons I van Portugal vanwege de hongersnood die geleden werd binnen de stadsmuren. Als voorwaarde van de overgave mocht het Moorse garnizoen de stad ontvluchten.

Lissabon opent haar deuren voor de christelijke legers. Zodra ze de stad binnenkomen, wordt het verdrag van de overgave verbroken. Veel moslims werden vermoord en de stad werd grotendeels geplunderd voordat Alfons I aanval kon stoppen.

Een aantal kruisvaarders dat koning Alfons I had geholpen Lissabon te veroveren vestigt zich in de stad. Gilbert van Hastings wordt verkozen tot bisschop van het Bisdom Lissabon. Het grootste deel van de kruisvaarders trekt echter verder naar het oosten.

1188-1233

Ferrand van Portugal ook wel Ferdinand van Vlaanderen (Combra, Portugal, 24 maart 1188 – Noyon, 27 juli 1233), zoon van Sancho I van Portugal, huwde in januari 1212 met Johanna van Constantinopel, gravin van Vlaanderen.

Ferrand wilde Ariën en Sint-Omaars, dat hij pas aan de Franse koning had verloren (Verdrag van Pont-à-Vendin 25 februari 1212), terugwinnen. Hij brak daarom met zijn Franse leenheer en ging een coalitie aan met de Duitse keizer Otto IV. Hij verplichtte ook hertog Hendrik I van Brabant mee in de coalitie te stappen. Jan zonder Land, die zich eveneens aansloot, zou landen in het zuiden van Frankrijk in een poging om Aquitanië en Anjou te veroveren en dan naar Parijs op te marcheren. Otto zou vanuit het noorden oprukken. Filips II August versloeg de Engelsen echter op 2 juli 1214 bij La Roche-aux-Moines waardoor hij grotere bewegingsvrijheid kreeg.

Ferrand werd verslagen tijdens de Slag bij Bouvines op 27 juli 1214. Hij werd, volgens een oud Romeins gebruik, vastgeketend aan handen en voeten, in een open draagstoel door Parijs gevoerd. Het gepeupel van Parijs kon hem ongestoord bespuwen en weghonen. De Franse koning reed te paard voorop.

Ferrand bleef tot januari 1227, twaalf jaar later en zes jaar voor zijn dood, in Frankrijk opgesloten. Hij kwam vrij, als een gebroken man, door het sluiten van de Vrede van Melun. Een andere bron beweert dat hij in 1226 werd vrijgelaten door Blanche van Castilië, nadat Ferrand had beloofd haar zoon koning Lodewijk IX van Frankrijk te erkennen.

1427

De Azoren worden ontdekt door de Europeanen, mogelijk door Gonçalo Velho Cabral, een scheepskapitein varend in opdracht van de Portugese vorst Hendrik de Zeevaarder, maar dit is niet zeker. Vanwege de kolonisten uit het graafschap Vlaanderen die in de vijftiende eeuw voor het bevolken van de eilanden werden aangetrokken, werden ze tot in de zeventiende eeuw ook wel Vlaamse eilanden genoemd, alhoewel de eilanden altijd Portugees gebleven zijn. Zo werd op 1 januari 1451 de nederzetting Vila da Praia op Terceira gesticht door een zekere Jacob van Brugge. Ook nu nog zijn er op de Azoren vooraanstaande families (bijvoorbeeld de familie “de Bruges”) die hun geschiedenis op dergelijke kolonisten laten teruggaan. Ook de windmolens, vooral op Faial, werden door Vlamingen geïntroduceerd.

Koning Filips II van Spanje, die ook graaf van Vlaanderen en heer van de meeste andere Nederlandse gewesten was, wist in 1580 ook koning van Portugal te worden. De Azorianen bleven zich lang hiertegen verzetten; intussen was ook in het moederland de Nederlandse Opstand losgebarsten. In 1583 stuurde Filips II, als kersvers koning van Portugal, zijn gecombineerde Spaans-Nederlandse vloot om zijn gezag over alle Portugese gebieden te doen gelden en om Franse (= Vlaamse) handelaars te verjagen.

1509-1511

Praktisch

Deze voordracht is GRATIS, inschrijving is wel verplicht.

Inschrijven kan bij de penningmeester via mail (penningmeester@familiekunde-gent.be) of telefonisch (09/251 22 83).