Tentoonstelling: “Politieke en sociale verkiezingen in de 20e eeuw”

Tentoonstelling: “Politieke en sociale verkiezingen in de 20e eeuw”

Sociale verkiezingen

De sociale verkiezingen zijn verkiezingen die om de vier jaar georganiseerd worden in Belgische bedrijven met ten minste 50 werknemers. Ze worden reeds georganiseerd sinds 1950. Ze hebben tot doel om personeelsafgevaardigden te verkiezen voor het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW) en/of de Ondernemingsraad (OR).

De sociale verkiezingen vinden om de vier jaar plaats gedurende een door de koning vastgestelde periode. Zij leiden tot de aanstelling of de hernieuwing van de personeelsafgevaardigden in de ondernemingsraden en de comités voor preventie en bescherming op het werk.

Voorwaarden om kiezer te kunnen zijn:

• Verbonden zijn met de onderneming door een arbeids- of een leerovereenkomst ook de stagiairs mogen kiezers zijn.
• Drie maanden ononderbroken anciënniteit hebben op de dag van de verkiezingen.
• Er is geen nationaliteitsvoorwaarde.

De kandidaten worden voorgedragen op verschillende lijsten die variëren naargelang het betrokken orgaan. Voor het comité voor preventie en bescherming op het werk worden de kandidaten voorgedragen op drie lijsten: de werklieden, de bedienden en de jeugdige werknemers (voor zover de onderneming op de dag van de verkiezingen ten minste 25 werknemers tewerkstelt die jonger dan 25 jaar zullen zijn op de dag van de verkiezingen).

Voor de ondernemingsraad worden de kandidaten voorgedragen op vier lijsten: de werklieden, de bedienden, de jeugdige werknemers (voor zover de onderneming op de dag van de verkiezingen ten minste 25 werknemers tewerkstelt die jonger dan 25 jaar zullen zijn op de dag van de verkiezingen), de kaderleden (voor zover de onderneming ten minste 15 kaderleden tewerkstelt).

Voorwaarden om kandidaat te zijn:

• Verbonden zijn met de onderneming door een arbeids- of een leerovereenkomst, ook de stagiairs zijn verkiesbaar.
• Behoren tot de werknemerscategorie waarvoor de kandidaat zijn kandidatuur indient
• 6 maanden ononderbroken anciënniteit hebben op de dag van de verkiezingen (of 9 maanden onderbroken anciënniteit in het voorafgaand burgelijk jaar).
• Er is geen nationaliteitsvoorwaarde.
• Deze sociale verkiezingen betreffen thans meer dan 6000 ondernemingen. Onder onderneming moet worden verstaan, zowel ondernemingen uit de private sector met handels- of industriële finaliteit, als ondernemingen zonder winstoogmerk, zoals de sociale en gezondheidsdiensten.
• De sociale verkiezingen hebben tot doel ongeveer 9000 organen op te richten of te vernieuwen, meer bepaald 3000 ondernemingsraden en 6000 comités voor preventie en bescherming op het werk.
• Er moet een ondernemingsraad worden opgericht in alle ondernemingen die gewoonlijk gemiddeld ten minste 100 werknemers tewerkstellen. Bovendien moeten deze raden ook worden vernieuwd van zodra een onderneming gewoonlijk gemiddeld ten minste 50 werknemers tewerkstelt. In de ondernemingen die tussen 50 en 99 werknemers tewerkstellen en die een ondernemingsraad moeten vernieuwen, moet niet worden overgegaan tot de verkiezing van de leden van de raad. Hun mandaat zal worden uitgeoefend door de verkozen personeelsafgevaardigden van het comité voor preventie en bescherming op het werk..
• Er moet een comité voor preventie en bescherming op het werk worden opgericht of vernieuwd in alle ondernemingen die gewoonlijk gemiddeld ten minste 50 werknemers tewerkstellen.
• De ondernemingsraden en comités voor preventie en bescherming op het werk, zijn inspraakorganen in de onderneming die paritair zijn samengesteld uit enerzijds het ondernemingshoofd en zijn vertegenwoordigers, en anderzijds de vertegenwoordigers van de werknemers in de onderneming.
• Het ondernemingshoofd wijst de leden van zijn afvaardiging aan onder het leidinggevend personeel, terwijl de leden van de werknemersafvaardiging verkozen worden door de werknemers zelf en voorgedragen worden door de representatieve werknemers- en kaderledenorganisaties (deze laatste enkel bij verkiezingen voor de ondernemingsraad).

Politieke verkiezingen

In een democratie die gebaseerd is op volksvertegenwoordiging zoals in België, worden regelmatig verkiezingen gehouden opdat de burgers hun vertegenwoordigers voor de verscheidene assemblees zouden kunnen aanwijzen.

De grondbeginselen van het Belgisch kiessysteem zijn vastgelegd in de Grondwet:

• de verkiezingen gebeuren volgens het algemeen kiesstelsel
• het principe van de evenredige vertegenwoordiging wordt toegepast
• iedere kiezer kan één stem uitbrengen
• de stemming is geheim
• de stemming is verplicht
• de stemming gebeurt in de gemeente Daarnaast is er nog een geheel van algemene of specifieke wetten en reglementaire besluiten over de verkiezingen.
• Federale verkiezingen: verkiezing van de leden van de Kamer van Volksvertegenwoordigers (om de vijf jaar, de laatste was op 25 mei 2014)
• Gewestelijke verkiezingen en gemeenschapsverkiezingen, ook regionale verkiezingen genoemd, en de Europese verkiezingen: verkiezing van de leden van het Vlaams Parlement, het Waals Parlement, het Brussels Hoofdstedelijk Parlement, het Parlement van de Duitstalige Gemeenschap en verkiezing van de Belgische leden van het Europees Parlement (om de vijf jaar, de laatste was op 25 mei 2014)
• Gemeente- en provincieraadsverkiezingen: verkiezing van de leden van de provincieraden en van de gemeenteraden (om de zes jaar, de laatste was op 14 oktober 2012)

Op de tentoonstelling ziet u een selectie van diverse documenten die nuttig zijn voor stamboomonderzoek. In de kiezerslijsten, bij voorbeeld, vindt u bij iedere naam de geboorteplaats en -datum, het beroep, de echtelijke toestand, het adres en eventuele wijzigingen.

Praktisch

Deze voordracht is GRATIS, inschrijving is wel verplicht.

Inschrijven kan bij de penningmeester via mail (penningmeester@familiekunde-gent.be) of telefonisch (09/251 22 83).